flahapl Polska Flag of Germany.svgDeutschland 
  • IMG_0182_new.JPG
  • prezydent.jpg
  • Szydlo_new.jpg
  • U4prezydenta.jpg

„NIE UMARŁEM - ICH BIN NICHT TOT”. WYSTAWA O POLSKICH GROBACH W BERLINIE I NIEMIECKICH W SZCZECINIE

Każdy z nas ma swoje miejsce na ziemi. Za życia i po śmierci. Żyjemy tak długo, jak długo trwamy w pamięci innych. Za życia i po śmierci. Nie umiera tylko ten, o kim ktoś pamięta, ktoś, kto zachował pamiątki, fotografie, talizmany, kto odwiedza groby, kto wspomina.

Ewa Maria Slaska - kuratorka i realizatorka wystawy Nie umarłem- Ich bin nicht tot to wszech­stronnie utalentowana pisarka, dziennikarka, która inspiracje do działania czerpie z każdego miejsca, gdziekolwiek się znaj­duje i co najważniejsze - ze znaleziska potrafi zrobić „ży­cie". Życiorys ma imponujący, kto chce bliżej poznać Ewę, odsyłam do polskiej Wikipedii http://pl.wikipedia.org/wiki/Ewa_Maria_Slaska, choć i tam nie da się znaleźć wszystkiego. Lubi chodzić po cmentarzach, w końcu jest archeolożką z wykształcenia, a w Berlinie ma swoje „Eldorado", bo to miasto, w którym z uwagi na uwarunkowania historyczne znajduje się 270 cmentarzy. Na cmentarzach Śląska „odkrywa" groby wielu postaci. No, a jeśli już napotka na polskie nazwisko, jak w przypadku nazwiska Niedźwiedziński z polskimi znakami, to cieszy się jak małe dziecko. Nie opuszcza tego miejsca bez notatek, zdjęć, by potem miesiącami, a niekiedy latami szperać w archiwum i poznać historię znanego lub nieznanego Polaka. Tych znanych nie było zresztą w Berlinie zbyt wielu, świadczą o tym nielicznie zachowane groby. Tych nieznanych były masy, ale jak trudno dojść do tego, że w grobie pochowano rzeczywiście Polkę lub Polaka. Slaska znalazła jednak i takie, gdzie nie archiwa mówią o tym, kto w danym miejscu leży pochowany, lecz same groby. I wtedy okaże się, że Manfred Paul Oswin Zänker, człowiek o niemieckim nazwisku i czterech niemieckich imionach - był Polakiem i się z narażeniem życia do swej polskości przyznawał. Kilka takich biografii Slaska udokumentowała na wystawie, więcej znajduje się w jej prywatnych archiwach.
Kuratorem wystawy była Ewa Maria Slaska W drugiej części wystawy dwie osoby ze Szczecina, członkowie Stowarzyszenia Nasze wycieczki" przygotowali 15 biogramów Niemców z niemieckiego Stettina, o których pamięta się jeszcze i w polskim Szczecinie.

 

 

Oto, co mówi inicjatorka wystawy Ewa Maria Slaska:

Cmentarze, zwłaszcza, gdy mają charakter parku i zapraszają do space­rów, to miejsca gdzie każdy człowiek może nawiązać kontakt z przeszłością swojego otoczenia. Cmentarze są bogatym źródłem informacji historycznych, a osoba zainteresowana nie musi szperać po archiwach. Wystarczy zwykły spacer, pod warunkiem, że chce się zrozumieć to, co nam mówią. Nasza wystawa będzie takim spacerem, umożliwiającym mieszkańcom naszych miast, Polakom i Niemcom, wgląd w zmienną historię obu na­szych narodów w ciągu ostatnich trzech stuleci.

Istnieją tu pewne podobieństwa. W dzi­siejszym polskim Szcze­cinie mieszkali przed­tem Niemcy. W Berlinie mieszkała duża grupa imigrantów z Polski — po dziś dzień. Spacer po Cmentarzu Centralnym w Szczecinie pokazuje polskiemu mieszkańcowi Szczecina niemiecką przeszłość jego miasta. Podobny spacer po licznych cmentarzach w Berlinie pokaże berlińczykowi, że od stuleci mieszkali tu ludzie z innej kultury, używający innego języka i że społeczeństwo wielokulturowe nie jest tu czymś nowym.

Do końca II wojny światowej Szczecin był miastem niemieckim, choć często zapomina się, że było to miasto pomorskie o bardzo zmiennych losach. Dopiero w roku 1713 król pruski Fryderyk Wilhelm I zajął miasto i ostatecznie włączył je do Prus po pokoju sztokholmskim w 1720 roku.

W roku 1901 postanowiono w Szczecinie przenieść cmentarze poza obręb miasta.

Tak zwany Wielki Berlin powstał w roku 1920, a w jego skład weszło sześć miast, 59 gmin wiejskich i 27posiadłości rolnych. Każdajednostka administracyjna wchodząc w skład miasta wniosła czasem tylko jeden cmentarz, ale czasem nawet dziesięć lub dwadzieścia. Dlatego w chwili obecnej Berlin posiada łącznie 270 cmentarzy. Poszukując polskich śladów na cmentarzach w Berlinie trzeba przyjść osobno na każdy z nich. W Berlinie nie ma polskich cmentarzy, ani polskich kwartałów na niemieckich cmentarzach. Polacy pochowani są na wszystkich cmentarzach w Berlinie. Kilku z nich to znane postaci, ale wielka masa to zwykli ludzie. Dlatego nie ma ich w rejestrach czy na tablicach informacyjnych. Trzeba ich znaleźć. Wystawę Nie umarłem - Ich bin nich tot ogladać można było w lipcu na jednym z czterech cmentarzy historycznych na Bergmannstrasse 42-44, na Kreuzbergu.

Wystawa rodzi refleksje natury ogólnej, nie po raz pierwszy, zresztą. Sfinansowały ją wspólnie dwie instytucje niemieckie - główny organizator wystawy czyli Stowarzyszenie Städtepartner Stettin e.V. z siedzibą na Kreuzbergu i Związek Cmentarzy Ewangelickich w Berlinie. Mówi się teraz, że być może ukaże się książka o polskich grobach w Berlinie,a sfinansuje ją Fundacja Berlińskich Cmentarzy Historycznych. Ze strony instytucji polskich nie ma żadnego wsparcia. Ich przedstawiciele nie przyszli na otwarcie. Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej już kilka lat temu nie przyznała funduszy na sfinansowanie publikacji na temat polskich grobów w Berlinie. Inicjatorka wystawy kilkakrotnie występowała - czy to sama czy za pośrednictwem Oświaty i Polskiej Rady - do Ambasady RP z projektami wykładów, warsztatów i publikacji na ten temat i nigdy nie otrzymała dofinansowania.

Nie ona jedna przecież. I nie tylko ten temat nie budzi zainteresowania. Dlaczego tak jest? Dlaczego nie ma ani zainteresowania, ani wspar­cia dla wielu inicjatyw polonijnych. Nikomu nie zależy, by powstało w Berlinie miejsce na archiwum, dokumentujące polskie ślady w Ber­linie. Wśród nas znajdują się Polonusy - ludzie, którzy pasjonują się dokumentowaniem życia polonijnego: opracowują albumy fotograficz­ne, katalogi, leksykony, gromadzą ulotki, flyery, czasopisma, książki, wydawane przez pisarzy polonijnych. To ciekawe, że nie brakuje kasy na festyny, pikniki czy spotkania, które są potrzebne, oczywiście, ale na miłość boską, pozwólcie polonijni decydenci, że zapytam Was: co pokażemy kolejnym pokoleniom?

Krystyna Koziewicz

 

Partnerzy

Logo PRwN

Logo forum

Logo ZDPN

Logo der SdpZ Grau

MSZ logo2

SWS logo

logo bez oka z napisem

Biuro Polonii

Konwent 1

 

© 2013 - 2017 Magazyn Polonia. All Rights Reserved. Designed By E-daron.eu

Please publish modules in offcanvas position.