Małopolska to bijące serce Polski – historycznie, kulturowo i gospodarczo, na dodatek nasz region  jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów w Polsce. To właśnie tu znajduje się blisko połowa obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO w Polsce, najwięcej parków narodowych, a także bogate złoża wód mineralnych. Małopolska to jednak nie tylko zabytki, ale także niepowtarzalne dziedzictwo kulinarne.

O sile regionu stanowi ogromny potencjał gospodarczy, rozwój przedsiębiorczości i nowoczesnych technologii, a także zaplecze infrastrukturalne, które każdego roku rośnie w siłę. Te wszystkie czynniki sprawiają, że region jest miejscem atrakcyjnym do inwestowania i rozwoju biznesu, stanowiąc coraz częściej główną siedzibę polskich i międzynarodowych firm. Szybkość i skuteczność działania pokazaliśmy uruchamiając Małopolskę Tarczę Antykryzysową, czyli mechanizm wsparcia m.in. małopolskich przedsiębiorców i pracowników w czasie kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa.

 

Małopolska to także pionier w walce o czyste powietrze i trosce o środowisko naturalne. Wdrażane przez województwo projekty i pomysły mają na celu zminimalizowanie zjawiska smogu poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Działania te wspiera ponad 60 ekodoradców, którzy edukują i pomagają mieszkańcom m.in. pozyskać dofinansowania do wymiany pieców.

Największy kapitał regionu to bez wątpienia jego mieszkańcy. To właśnie tu mają znakomite warunki, by rozwijać swoje talenty, na doskonale przygotowanych uczelniach zdobywać wykształcenie, podnosić swoje kompetencje, a następnie właśnie tu zakładać rodziny i pracować. Dobro małopolskich rodzin to dla nas priorytet, dlatego realizujemy szereg programów, które wspierają wszystkich Małopolan, a zwłaszcza rodziny. W ostatnim czasie jako wspólnota pokazaliśmy, że dobro jest w Małopolsce.

www.malopolska.pl

Małopolska stanowi krainę historyczną, która rozciąga się (czasami tylko częściowo) na województwa: małopolskie, śląskie, łódzkie, lubelskie, świętokrzyskie, podkarpackie oraz mazowieckie. Jakkolwiek więc ów obszar kulturowy  jest rozległy, w społecznej świadomości utożsamiany bywa jedynie z województwem małopolskim.

Cechują je stosunkowo niewielkie rozmiary, z którymi  kontrastuje wysoka gęstość zaludnienia. Województwo małopolskie graniczy nie tylko z innymi regionami w kraju (woj. podkarpackie na wschodzie, śląskie na zachodzie oraz świętokrzyskie na północy), ale i ze Słowacją, a konkretnie regionem żylińskim oraz preszowskim. W ramach obszaru administracyjnego wyróżnić można trzy euroregiony: Karpacki, Tatrzański oraz Beskidzki. Wyjątkowe położenie sprawia, że w województwie małopolskim nie brakuje parków narodowych, zajmujących łącznie ponad 400 km2, oraz parków krajobrazowych, w liczbie aż 11, a także pomników przyrody, liczonych nie w setkach, a tysiącach. Województwo małopolskie rozciąga się również w niewielkim stopniu na dwie inne krainy, których zwiedzenie może dostarczyć niezapomnianych wrażeń – Orawę oraz Spisz.

Małopolska jako historyczny region  jest zróżnicowana zarówno pod względem ukształtowania krajobrazu, jak i zachowanych tradycji. Jednym z najciekawszych miejsc w Polsce jest stolica Małopolski – Kraków oraz jego liczne atrakcje turystyczne. Nie należy jednak zapominać o innych częściach regionu jak:
obszary górskie, obejmujące m.in. Tatry, Beskidy i Pieniny z przełomem Dunajca;
obszary wyżynne z Jurą Krakowsko – Częstochowską z zachowanymi ostańcami, jaskiniami oraz unikatem na skalę europejską – Pustynią Błędowską;
obszary nizinne, do których należy m.in. Kotlina Oświęcimska;
mierzący 1500 km Małopolski Szlak Architektury Drewnianej, z setkami obiektów godnych zobaczenia;

W okręgu małopolskim warte zwiedzenia są także Tarnów oraz Nowy Sącz (położony w Kotlinie Sądeckiej oraz widłach Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej), w województwie śląskim: Częstochowa (z najsłynniejszym sanktuarium maryjnym w Polsce), Bielsko – Biała (położone u stóp Beskidów). Z kolei w województwie lubelskim: Lublin (określany mianem Paryża północy) oraz Puławy , a w świętokrzyskim jego stolica – Kielce. Już na podstawie tego podsumowania można zauważyć, jak bardzo zróżnicowana jest Małopolska. Poszczególne regiony kulturowe to: Zagłębie Krakowskie, Podhale, Żywiecczyzna, Sądecczyzna, Powiśle Lubelskie, Ziemia Sandomierska oraz Zagłębie Dąbrowskie.

Małopolska – kilka faktów z historii

Regionalną historię upamiętniają nie tylko unikalne zabytki Krakowa. Choć to nie najstarsze miasto w Polsce, z pewnością jest jednym z najpiękniejszych. Małopolska posiada korzenie sięgające znacznie dalej – czego ostateczne potwierdzenie uzyskano w tym roku, kiedy to studenci z Uniwersytetu Jagielońskiego dokonali historycznego odkrycia na Górze Zyndrama. Nazwa góry pochodzi od imienia polskiego rycerza – Zyndrama, który brał udział w bitwie pod Grunwaldem.

Obecność osiedla obronnego w Maszkowicach (Ziemia Łącka, niedaleko Nowego Sącza) znana była już od końca XIX wieku, niemniej współcześnie udało się ustalić, iż wzniesienia stanowią jeden z najstarszych przykładów muru z kamienia w historii budownictwa na ziemiach całego Starego Kontynentu. Liczą sobie one ponad 4000 lat i stanowią miejsce w Polsce, które warto zwiedzić. Odkrycie to jest dość istotne gdyż do tej pory najstarszymi kamiennymi obiektami architektonicznymi w tej części Europy były kościoły datowane na X wiek.

Kultura małopolska na weekend – zróżnicowanie i integracja

Na przestrzeni wieków Małopolska była wzbogacana o kolejne wpływy kulturowe dzięki mniejszościom narodowym, etnicznym czy wyznaniowym. Miasta regionu są postrzegane jako najciekawsze miejsca w Polsce. Od lat są domem zarówno dla Polaków, jak i Łemków, Ormian, Romów, Słowaków, Ukraińców i Żydów. Źródłem atrakcji pozostaje nie tylko Kraków, ze słynnymi festiwalami i rozmaitymi imprezami (m.in. Festiwalem Kultury Żydowskiej, Festiwalem Teatrów Ulicznych czy konkursem na Najpiękniejszą Szopkę Krakowską), ale i miejsca takie jak:

• Zakopane, gdzie odbywa się Międzynarodowy Festiwal Ziem Górskich;
• Bukowina Tatrzańska z Góralskim Karnawałem łączącym ludowe tradycje, tańce i kolędowanie;
• Wieliczka, gdzie w Muzeum Żup Krakowskich od kilku lat organizowane jest Święto soli, obejmujące inscenizacje „średniowieczne”, pokazy tradycyjnych technik produkcji soli, a także festyn;
• Tarnów, przyciągający co roku miłośników teatru dzięki jesiennemu, Ogólnopolskiemu Festiwalowi Komedii TALIA;
• Wisła, Szczyrk, Żywiec, Maków Podhalański i inne okoliczne miasteczka oraz wsie, w których co roku organizowany jest Tydzień Kultury Beskidzkiej, prezentujący szeroko pojęty folklor najmłodszej części Karpat Zachodnich;

Lokalne imprezy to znakomita okazja, by przekonać się, jak zróżnicowanym kulturowo miejscem jest Polska. Na weekend warto wybrać któryś ze szlaków obfitujących w zabytki, czy oferowane przez miasto Kraków atrakcje obejmujące również muzea, teatry, galerie sztuki i inne instytucje kulturalne.

Regionalne tradycje i atrakcje – Kraków? Nie tylko!

Kultywowane w Małopolsce tradycje mają rozmaite pochodzenie – zarówno chrześcijańskie, jak i inne. Do podstawowych grup etnicznych należą Krakowiacy , Górale, oraz Lachy, ale nie można zapominać o mniejszościach narodowych, tworzących lokalny koloryt.
Wśród wydarzeń kulturalnych nie brakuje tych ściśle powiązanych z obrzędami religii katolickiej (niekiedy wzbogaconych o pogańskie naleciałości). Można wśród nich wyszczególnić m.in.:

• procesje oraz plenerowe spektakle związane z obchodami Wielkanocy oraz okresu ją poprzedzającego, gdzie do najsłynniejszych należą: procesje z Jezuskiem Palmowym, Misterium Męki Pańskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, harce Siudej Baby w poniedziałek Wielkanocny w Wieliczce oraz Emaus na krakowskim Salwatorze;
• bożonarodzeniowe atrakcje, a wśród nich konkurs Szopek Krakowskich oraz dobrze zachowana tradycja odwiedzania domostw przez kolędników (na okolicznych wsiach);

Do największych i najciekawszych imprez o korzeniach niezwiązanych z katolicyzmem można zaliczyć:

• Tabor Pamięci Romów odbywający się nieopodal Tarnowa;
• Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie;
• Święto zabawki ludowej w Stryszewie – gdzie zabawki tworzone są od setek lat;
• imprezy organizowane w Krakowie przez Bractwo Kurkowe;
• Pochód Lajkonika odbywający się w mieście już od wieków średnich w Krakowie;

 

Dziedzictwo kulinarne Małopolski

Niekompletnym byłoby poruszanie kwestii dziedzictwa regionu bez wspomnienia o jego kulinarnych zwyczajach oraz produktach tradycyjnych. Wśród tych ostatnich znajdują się niezwykle zróżnicowane pozycje, m.in. : produkty mleczne (bryndza podhalańska, oscypek, żętyca, bundz, lody sądeckie), mięsne (tuszka Gęsi Zatorskiej, Kiełbasa Lisiecka, kiszka z Podstolic, Kabanos wiejski z Andrychowa), rybne (np. Karp Zatorski), warzywa i owoce (np. fasola Piękny Jaś z doliny Dunajca, śliwki suszone łukowickie, jabłka łąckie) oraz wypieki (bajgle z Kazimierza, obwarzanek krakowski, chleb prądnicki, podpłomyki z cebulą), miody, tłuszcze. Łącznie lista obejmuje ponad 100 wyrobów oraz 25 potraw. Ważnym elementem kulinarnego dziedzictwa są również rozmaite nalewki. Szczególnie warto skosztować wybornej łąckiej śliwowicy, jarzębiaku izdebnickiego, balsamu kapucyńskiego czy nalewki łazowskiej – jałowcówki.

• Potrawy typowe dla Małopolski wywodzą się z dwóch źródeł – tradycji kulinarnej chłopskiej oraz kuchni dworskiej. Jak łatwo się domyślić, prosta ludność zadowalała się daniami, które można było przygotować z produktów na bazie składników ogólnodostępnych, a więc najtańszych sortów zbóż, kasz, ziemniaków, warzyw strączkowych. Od święta jadano mięso, a przypraw praktycznie nie używano. Kuchnia dworska prezentowała się bardziej okazale, często wykorzystując produkty zarówno rodzime, jak i sprowadzane z zagranicy.

Jako, iż Małopolska jest regionem, gdzie spotykają się różne kultury, znajduje to odzwierciedlenie również w tamtejszych kulinariach. Widoczne są wpływy kuchni żydowskiej, ale też wschodniej czy galicyjskiej. Za najbardziej charakterystyczne dania można uznać: maczankę krakowska, żurek po krakowsku oraz faszerowaną grzybami i kaszą kaczkę, a na Podhalu kwaśnicę na świńskim ryju, kluski scykane czy moskale, z kolei na Żywiecczyźnie – duszonki beskidzkie. Tak szeroki wybór dań i potraw z pewnością można uznać za jeszcze jedną atrakcję Krakowa oraz całej Małopolski.